Έχω διαβήτη: ώρα να βελτιώσω τον τρόπο ζωής μου ! 

O διαβήτης είναι μία μεταβολική διαταραχή όπου τα β΄ κύτταρα του παγκρέατος δεν παράγουν ινσουλίνη ή η ποσότητα της ινσουλίνης που εκκρίνεται δεν είναι επαρκής για τη ρύθμιση του μεταβολισμού της γλυκόζης. Άρα, δεν υπάρχει μία μορφή διαβήτη, αλλά ανάλογα με το μηχανισμό (έλλειψη ή ανεπάρκεια ινσουλίνης) διακρίνονται δύο κυρίως τύποι:
ΤΥΠΟΣ Ι : O λεγόμενος νεανικός διαβήτης που προσβάλλει συνήθως άτομα μικρής ηλικίας και είναι ινσουλινοεξαρτώμενος, όπου διακρίνεται παντελής έλλειψη ινσουλίνης και η λήψη της είναι εφ΄όρους ζωής.
ΤΥΠΟΣ ΙΙ : Ο λεγόμενος διαβήτης των ενηλίκων που προσβάλλει συνήθως άτομα ενήλικα που ως επί το πλείστον αντιμετωπίζουν πρόβλημα παχυσαρκίας.

Σο άκουσμα της αρχικής διάγνωσης μπορεί να προκαλέσει σοβαρή συναισθηματική διαταραχή τόσο στον ίδιο τον πάσχοντα όσο και στους οικείους του, δηλαδή την οικογένειά του. Έρευνες δείχνουν πως αυτό το αρχικό σοκ και η συναισθηματική αστάθεια διαρκούν για κάποιους μήνες έως και ένα χρόνο.

Επιπλοκές του διαβήτη όπως ακρωτηριασμός ή προβλήματα στην όραση μπορούν να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχολογία του ασθενούς που μεταφράζεται σε θυμό και επιθετικότητα για τη νέα πραγματικότητα που βιώνει και του επιβάλλεται. Η επιθετικότητα μπορεί να αφορά τον ίδιο (απομόνωση) ή τους γύρω του.

Όταν ο διαβήτης αφορά παιδιά ή έφηβους απαιτείται οικογενειακή θεραπεία μια και για τα παιδιά αναλαμβάνουν την ευθύνη και φροντίδα οι γονείς τους με σκοπό την καλύτερη και ικανοποιητικότερη ρύθμιση του διαβήτη , για τους έφηβους οι ανάγκες είναι πολυπλοκότερες αφού η ίδια η ηλικία έχει μία ιδιαιτερότητα και ο ψυχισμός τους την περίοδο εκείνη είναι ήδη διαταραγμένος (για παράδειγμα η αποδοχή από τις παρέες τους, οι ερωτικές σχέσεις κλπ.). Όταν οι γονείς καλούνται να εκπαιδευτούν και να εκπαιδεύσουν ένα παιδί, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο και επίπονο, πολλές φορές παρατηρείται η γονική κόπωση (parental fatigue).

Οι ίδιοι έρχονται σε πολύ δύσκολη θέση όταν ίσως κάποιο από τα αδέλφια ζηλέψει για το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του γονέα προς το άλλο παιδί ή όταν το ίδιο παιδί που αντιμετωπίζει την πάθηση νιώθει άσχημα και υποδεέστερα που έχει τη νόσο ενώ τα αδέλφια του όχι.
Βέβαια, ο τρόπος διατροφής του διαβητικού είναι ο ενδεδειγμένος για όλους άσχετα αν δεν ακολουθείται από όλους. Καλό λοιπόν θα είναι τα διατροφικά πρότυπα του ασθενούς να τα ενστερνίζεται όλη η οικογένεια αφήνοντας στην άκρη τις άχρηστες θερμίδες του πρόχειρου και γρήγορου φαγητού και τα γλυκά.

Χρόνιες παθήσεις όπως αυτή του διαβήτη είναι φυσικό να επηρεάζουν ολόκληρη την οικογένεια στη μεταξύ τους συμπεριφορά καθώς και το εξωτερικό τους περιβάλλον. Ο ασθενής με διαβήτη και οι οικείοι του πρέπει να μάθουν να ζουν με αυτόν. Ο καινούργιος αυτός τρόπος ζωής απαιτεί χρόνο και γνώση, πάντα σε συνεργασία με το θεράποντα γιατρό/διαιτολόγο.

Η πρώτη επαφή για το πώς θα διαχειριστεί κάποιος την ασθένεια γίνεται στο νοσοκομείο όπου και γνωστοποιείται από τι πάσχει. Βέβαια, οι γνώσεις αυτές πρέπει να «φρεσκάρονται» γιατί οι πληροφορίες για τη νόσο συνεχώς προοδεύουν.

Η ενεργή συμμετοχή των ασθενών κρίνεται αναγκαία για να προλαμβάνονται τυχόν επιπλοκές που προκαλούνται από την ασθένεια. Σο να μάθει ένας ασθενής να διαχειρίζεται την ασθένειά του θα τον βοηθήσει να εξοικειωθεί με αυτήν, να γίνει αυτόνομος, να μπορεί από μόνος του να συνειδητοποιεί τον κίνδυνο όπως επίσης και να αποστασιοποιηθεί από την ίδια την ασθένεια. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο για τη θεραπεία των ασθενών, καθώς εξασφαλίζει την ομαλοποίηση του βάρους και ταυτόχρονα την ρύθμιση του σακχάρου.

Ένας σωστός τρόπος διατροφής, η ένταξη της άσκησης στην καθημερινή ζωή και η θετική στάση απέναντι στη νόσο είναι τρόποι σωστής αντιμετώπισης.

Ο διαβήτης ήρθε ….. την κατάθλιψη ποιός την “κάλεσε” ;

Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου, PsyD
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Πολλά άτομα τρομάζουν όταν μαθαίνουν ότι έχουν διαβήτη και δυσφορούν με τους περιορισμούς που επιβάλλει στην ζωή τους. Θυμώνουν με τις διατροφικές αλλαγές, τη σωματική άσκηση, την παρακολούθηση της γλυκόζης στο αίμα τους, και την φαρμακευτική τους αγωγή. Εμφανίζουν υψηλά επίπεδα άγχους, κόπωσης, θυμού, χαμηλής διάθεσης και κατάθλιψης.

Το άγχος αυτό επηρεάζει σημαντικά τον διαβήτη. Μελέτες δείχνουν ότι όσοι αναφέρουν περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα, δεν προσέχουν την διατροφή, την σωματική άσκηση, την αγωγή, και τις εξετάσεις τους, συγκρούονται με φίλους και συγγενείς, κάνουν συχνές επισκέψεις σε γιατρούς, κι έχουν σοβαρότερες επιπλοκές. Οι αιτίες μπορεί να μην είναι ξεκάθαρες αλλά δύο υπερισχύουν. Πρώτον, το άγχος και η κατάθλιψη αυξάνουν τα επίπεδα κορτιζόλης. Δεύτερον, το στρες και η κατάθλιψη επηρεάζουν την συμπεριφοριστική διαχείριση του διαβήτη. Είναι πολύ δύσκολο να τηρήσεις τις συνήθειες που πρέπει όταν βιώνεις έντονη δυσφορία, θλίψη, ματαίωση και πίεση. Πολλοί ιατροί θεωρούν ότι τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης του ασθενή είναι το ίδιο σημαντικό στην θεραπεία του όσο οι μετρήσεις της γλυκόζης, της χοληστερόλης, της αρτηριακής πίεσης και του βάρους.

Ο διαβήτης είναι διαχειρίσιμος και μπορεί να περιοριστεί αν έχουμε στο μυαλό μας κάποια σημαντικά σημεία.
1. Η αίσθηση πίεσης και κόπωσης είναι κάτι αναμενόμενο και μια φυσιολογική αντίδραση. Αν τα συναισθήματα αυτά όπως και η ανάγκη για παραίτηση και η αυτό-μομφή διαρκούν περισσότερο από 2 εβδομάδες, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.

2. Μιλήστε στην οικογένειά σας, τους φίλους, ή άλλους με διαβήτη. Μοιραστείτε τί περνάτε, μπορεί να δείτε μια άλλη οπτική γωνία, να εντοπίσετε σημεία που θα μπορούσατε να διαχειριστείτε διαφορετικά. Μην τα συσσωρεύετε γιατί θα καταλήξετε να ανοιχτείτε λάθος στιγμή, σε λάθος άνθρωπο, και με λάθος πιθανώς αυξανόμενη ένταση.

3. Κάντε ένα πράγμα την φορά. Το άγχος σας οδηγεί σε πολυδιάστατες προσπάθειες προκειμένου να κάνετε ριζικές αλλαγές στην θεραπεία με ελπίδα να ελέγξετε τον διαβήτη. Όσο πιο πολλές αλλαγές τόσο λιγότερες πιθανότητες επιτυχίας και η απουσία επιτυχίας αυξάνει τα συναισθήματα ματαίωσης και αποτυχίας. Φτιάξτε μια λίστα προτεραιοτήτων στις αλλαγές και ασχοληθείτε με την καθεμία ξεχωριστά κάθε φορά.

4. Συντονιστείτε. Αλλαγές σε αργούς ρυθμούς για επιτυχία και διάρκεια. Ο πρωταρχικός στόχος είναι σταθερή ισορροπημένη συμπεριφορά. Έτσι αφομοιώνονται νέες συμπεριφορές στον τρόπο ζωής σας, έχουν διάρκεια και πολλοί μικροί στόχοι επιτυγχάνονται εν βρείτε τί σας ταιριάζει, με λιγότερα πια εμπόδια τα οποία θα είναι και λιγότερο πιεστικά και θα μπορείτε να τα διαχειριστείτε με συνέπεια.

5. Βρείτε υποστηρικτές. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι για τους περισσότερους, η συμπεριφοριστική αλλαγή γίνεται καλύτερα όταν έχουν «συμμάχους». Ο ένας ενισχύει τον άλλον και οι συνεργατικές κινήσεις συνήθως έχουν μεγαλύτερη αντοχή στον χρόνο απ` ότι οι ατομικές.

6. Επικεντρωθείτε σε συμπεριφοριστικούς στόχους. Δεν μπορεί να υπάρξει άμεσος έλεγχος του βάρους ή των επίπεδων της γλυκόζης σας. Μπορεί να καταναλώνετε λιγότερες θερμίδες, να παίρνετε τα φάρμακά σας, και να ασκείστε αλλά αυτές είναι έμμεσες συμπεριφορές, όχι άμεσες μέθοδοι ελέγχου βάρους και επιπέδων γλυκόζης. Στην απώλεια βάρους παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες όπως και στην μείωση της γλυκόζης. Ο σωματότυπος, η ηλικία, το φύλο, η καταγωγή, και τα φάρμακα που παίρνετε. Δεν μπορείτε να ελέγξετε το βάρος σας αλλά μπορείτε τον αριθμό των θερμίδων που καταναλώνετε. Επικεντρωθείτε σε στόχους που ελέγχουν άμεσα την συμπεριφορά σας.

7. Πάρτε την ευθύνη. Ο γιατρός έχει σημαντικό ρόλο αλλά εσείς πρωτεύοντα στην διαχείριση. Πρέπει να δεχτείτε ότι είναι δύσκολη δουλειά. Το κίνητρο σας ενισχύει να συλλέξετε πληροφορίες, να πειραματίζεστε σε διαφορετικές συμπεριφορές σχετικά με την επίδρασή τους στα επίπεδα της γλυκόζης και άλλες μετρήσεις, και να επισημάνετε δυσκολίες προληπτικά. Οι μελέτες δείχνουν ότι όσοι έχουν ενεργό ρόλο στην θεραπεία τους με τον καιρό τα πάνε καλύτερα από όσους είναι παθητικοί στην θεραπεία τους.

Κλείνοντας, θα πρέπει να τονιστεί, ότι η σωστή διαχείριση του διαβήτη απαιτεί επιμονή, κίνητρο, γνώση και συνεργασία με συγγενείς, φίλους και μια ομάδα ειδικών υγείας. Αλλά όταν απομονώνεστε συχνά οδηγήστε σε συναισθήματα ματαίωσης, κόπωσης, δυσφορίας, συμπτώματα κατάθλιψης, και όλα αυτά έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην διαχείριση, τις επιπλοκές και την γενική κατάσταση (οργανική και ψυχολογική) του ατόμου με διαβήτη.

Είναι απαραίτητο να δώσουμε προσοχή στα συναισθήματά μας, να τα χρησιμοποιήσουμε σαν κίνητρα. Η αντιμετώπιση της δυσφορίας και των συμπτωμάτων κατάθλιψης του διαβήτη είναι εξίσου σημαντική με την φαρμακευτική αγωγή. Η επίγνωση αυτών είναι απαραίτητη για μια καλή διαχείριση του διαβήτη.