Πολύ συχνά βλέπω μέσα από τα λόγια νέων ενηλίκων το κυνήγι της αποδοχής σε βαθμό αυτό-μαστιγώματος. Το σύμπτωμα είναι πιο σύνηθες στην σχέση με τους γονείς τους, ιδίως όταν χρειάζονται την οικονομική τους στήριξη και έχοντας κάνει κάποιες λάθος επιλογές στο παρελθόν, βλέπουν μπροστά τους αρνητικό σχολιασμό και αποδοκιμασία για ενδεχόμενη μελλοντική επιλογή. Τους θυμίζουν τα λάθη τους ενώ εκείνοι συνεχώς πασχίζουν για να κερδίσουν την αποδοχή τους. Αισθάνονται ότι τους θεωρούν αποτυχημένους, δεν κοιμούνται τα βράδια από αρνητικές σκέψεις απόρριψης και αποτυχίας, επικρίνοντας τον εαυτό τους ως αφελή και ίσως και χαζό. Θα επιθυμούσαν μια πιο θετική στάση από τους γονείς τους και όχι μόνο την παροχή οικονομικής βοήθειας. Να τους δέχονται γι αυτό που είναι και να είναι υπερήφανοι για εκείνους για όσα έχουν καταφέρει. Η απορία τους είναι γιατί τους νοιάζει τόσο η αποδοχή ενώ μικρότεροι δεν τους απασχολούσε καθόλου. Και το αποτέλεσμα είναι ότι είναι μονίμως στρεσαρισμένοι και απογοητευμένοι από τον εαυτό τους.
Αν είστε σε μια ηλικία που – αντικειμενικά δεν θα έπρεπε αλλά – έχετε ανάγκη την οικονομική υποστήριξη των γονιών σας, ίσως να αισθάνεστε υποχρεωμένοι ενώ ταυτόχρονα φοβάστε να πείτε ή να κάνετε κάτι που ίσως τους θυμώσει και δεν σας στηρίξουν. Το συναίσθημα της δυσαρέσκειας και ίσως και μνησικακίας κάνει την εμφάνισή του εφόσον αισθάνεστε ότι εξαρτάστε από εκείνους. Κάθε φορά που νοιώθουμε ότι δεν μπορούμε να πούμε πραγματικά αυτό που σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε, το πιο πιθανό είναι να θυμώσουμε με τον εαυτό μας πρωτίστως. Νομίζουμε ότι θυμώνουμε με τους γονείς μας ας πούμε, κι έτσι νοιώθουμε ένοχοι εν συνεχεία, ο αρχικός θυμός γίνεται οργή και η αρχική δυσαρέσκεια ακόμα πιο μεγάλη.
Όταν νοιώθουμε ότι δεν μας σέβονται και ότι τους έχουμε απογοητεύσει, αυτή είναι η κριτική που κάνουμε στον εαυτό μας και όχι η κριτική των άλλων προς εμάς. Λόγω του αρνητικού αυτού συναισθήματός μας, υποθέτουμε ότι έτσι νοιώθουν και εκείνοι. Αυτό που κάνουμε είναι να κρίνουμε τον εαυτό μας μέσα από την θέση που βρισκόμαστε, δηλαδή την μερική ανεξαρτησία που έχουμε ενώ θα επιθυμούσαμε να είναι πλήρης. Αν όμως αφιερώσουμε λίγο χρόνο να δούμε τον τρόπο με τον οποίο ασκούμε κριτική στον εαυτό μας, θα είναι πιο πιθανό να μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε τις αντιδράσεις μας. Όλοι κάνουμε επιλογές οι οποίες δεν εξελίσσονται όσο καλά ελπίζαμε αρχικά. Κάποιες φορές μοιάζει να είμαστε άνετοι με τις συνέπειες κι άλλες καταρρέουμε ολοκληρωτικά. Γι` αυτό θεωρώ χρήσιμο να κοιτάξουμε τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε.
Όταν αποφασίζω να κάνω κάτι, είμαι πραγματικά ειλικρινής με τον εαυτό μου όσον αφορά τις πιθανές συνέπειες ; Φυσικά και δεν μπορώ να προβλέψω καθετί που μπορεί να συμβεί αλλά κατά πόσο είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου εξ` αρχής ; Μήπως θέτω προσδοκίες οι οποίες ξέρω εξ αρχής ότι θα μου φέρουν απογοήτευση αν δεν πάρω αυτό που θέλω στο τέλος ;
Το σύνηθες λάθος μας είναι να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τα μέλη της οικογένειάς μας. Χωρίς να το συνειδητοποιούμε, πληγωνόμαστε από αυτό διότι κάθε φορά που συγκρίνω τον εαυτό μου με κάποιον άλλον, ενισχύω την πεποίθηση ότι είμαι καλός ή κακός αλλά πάντα συγκριτικά με κάποιον άλλον άνθρωπο. Αυτές οι πεποιθήσεις βλάπτουν την αυτοεκτίμησή μας και μας κάνουν να νοιώθουμε άσχημα για τον εαυτό μας, επιδρώντας σημαντικά στην ικανότητά μας να λαμβάνουμε αποφάσεις.
Όταν χάνουμε την πίστη στον εαυτό μας, τον αμφισβητούμε όπως και τους γύρω μας. Στην ουσία το υποσυνείδητό μας φοβάται ότι θα απορριφθούμε από άτομα των οποίων η αγάπη σημαίνει πολλά για εμάς. Φοβόμαστε ότι θα μας δουν και θα μας κρίνουν όπως βλέπουμε και κρίνουμε εμείς τον εαυτό μας την εκάστοτε στιγμή. Τα λόγια τους έχουν μεγάλη αξία διότι η αυτοεκτίμησή μας είναι πολύ χαμηλή. Όταν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, τα λόγια των άλλων έχουν περιορισμένη επιρροή.
Μια καλή άσκηση που θα βοηθήσει να διακόψουμε το αρνητικό φαύλο κύκλο είναι η ακόλουθη. Στόχος μας είναι να πάψουμε να αυτό-μαστιγωνόμαστε για το παρελθόν μας. Δεν μπορούμε να το αλλάξουμε αλλά μπορούμε να αλλάξουμε την αντίληψή μας για ότι συνέβη.
Φτιάξτε μια λίστα με όλες τις αποφάσεις που έχετε πάρει και για τις οποίες νοιώθετε άσχημα, βάζοντας κάθε απόφαση στην κορυφή ξεχωριστής σελίδας. Γράψτε τους λόγους που πήρατε αυτή την απόφαση και ποιες ήταν οι προσδοκίες σας. Κοιτώντας πίσω στην περίοδο που πήρατε την απόφαση, ποιες πληροφορίες που είχατε τότε μπορεί να σας επηρέασαν στην απόφαση που καταλήξατε ; Τι διαφορετικές πληροφορίες έχετε τώρα ; Τι σκέψεις κάνατε αφού η απόφασή σας δεν εξελίχθηκε σε κάτι που περιμένατε ; Για κάθε αρνητική σκέψη που εντοπίζετε, φτιάξτε μια αντίθετη λίστα, π.χ. αν σκεφτήκατε «είμαι τόσο χαζός» γράψτε «είμαι έξυπνος άνθρωπος» και αν σκεφτήκατε «νοιώθω αποτυχημένος» γράψτε «επιτυγχάνω σε αυτό που κάνω».
Μέσω αυτής της άσκησης μπορούμε να δούμε το παρελθόν μας και να εξηγήσουμε τον τρόπο με το οποίο παίρνουμε αποφάσεις. Μπορούμε να εντοπίσουμε συνήθειες στην λήψη αποφάσεων κι έτσι να δούμε πιο ξεκάθαρα τα πιθανά αποτελέσματα. Είναι σημαντικό να δώσουμε προσοχή στο κατά πόσο αγνοήσαμε κάποιους παράγοντες επειδή θέλαμε πολύ να έχουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Εν συνεχεία μπορούμε να αποφασίσουμε ότι δεν θα δημιουργούμε προσδοκίες, ώστε αν δεν έρθουν τα επιθυμητά αποτελέσματα να μπορούμε να διαχειριστούμε κατάλληλα της συνέπειες.
Είναι σημαντικό να δούμε ότι εμείς επιλέγουμε να νοιώσουμε είτε θύμα των αποτελεσμάτων των επιλογών μας είτε να κερδίσουμε κάποιες γνώσεις από ότι συνέβη. Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για όσα συμβαίνουν και για τις σκέψεις που κάναμε όταν παίρναμε την όποια απόφαση, τόσο καλύτερα εφοδιασμένοι θα είμαστε στη διαχείριση όλων των πιθανών συνεπειών των αποφάσεών μας. Η λίστα των θετικών σκέψεων που προέκυψε από την αντικατάσταση των αρνητικών, μπορεί να είναι πολύ καλός οδηγός του εσωτερικού μας διαλόγου σε πιο θετικά κανάλια. Αν πιάσουμε τον εαυτό μας να κάνει αρνητικές σκέψεις, συνειδητά το σταματάμε λέγοντάς του ότι «ΟΧΙ δεν είναι αλήθεια», και άμεσα αντικαθιστώ με θετική σκέψη. Συνεχίστε το επιμελώς για τουλάχιστον 1 εβδομάδα και θα σας γίνει συνήθεια.
Την επόμενη φορά που θα μιλήσετε με τους γονείς σας, πείτε τους για το πόσο φοβάστε την αποδοκιμασία τους για τις αποφάσεις σας και την επίκρισή τους σε συνδυασμό με την αρνητική εικόνα που θεωρείτε ότι έχουν για εσάς. Μόνο έτσι θα ακυρώσετε την αντίληψη ότι γνωρίζετε τι σκέφτονται οι γονείς σας για εσάς και Θα ανακαλύψετε ότι οι φόβοι σας δεν είναι αληθινοί. Όταν καταφέρνουμε να γίνουμε ευάλωτοι και να εκδηλώνουμε τους μεγαλύτερούς μας φόβους, ανακαλύπτουμε την βαθιά αγάπη και έγνοια των άλλων, πόσο μάλλον των γονιών μας. Καθώς κάνουμε βήματα για να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας και το παρελθόν μας, αποκτάμε μεγαλύτερη πίστη στις νέες μας αποφάσεις και τα συναισθήματά μας, αφήνοντας πίσω παλιές κριτικές και κάνοντας την ζωή μας πιο άνετη.
Το αποτέλεσμα ; Θα λάβουμε την υποστήριξη των γονιών μας με πολύ διαφορετικό τρόπο …… έτσι όπως τελικά την χρειαζόμασταν !
