Η σπουδαιότητα της μόρφωσης και της αγωγής στη δημιουργία ολοκληρωμένων ανθρώπων, τονίζεται ήδη από την αρχαιότητα.
Η μουσική κατείχε σημαντική θέση, σε όλα τα συστήματα αγωγής των Αρχαίων Ελλήνων, καθώς θεωρούταν ως το καταλληλότερο μέσο για την πνευματική και ψυχική μόρφωση, αλλά και την ηθική εξέλιξη του ανθρώπου.
Στην πρώιμη παιδική ηλικία, τα οφέλη της ενασχόλησης με την μουσική σχετίζονται με την ανάπτυξη αντιληπτικών δεξιοτήτων οι οποίες έχουν θετική επίδραση στην εκμάθηση της γλώσσας, την απόκτηση μαθηματικών δεξιοτήτων, τη σωματική, ψυχική, αλλά και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Ειδικότερα τονίζεται, ότι η ενασχόληση με τη μουσική συμβάλει θετικά, τόσο στην σωματική υγεία όσο και ευεξία του ατόμου. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά για μια ιδανική αγωγή και ανάπτυξη των παιδιών, φαίνεται να ενστερνίστηκαν και στήριξαν τις θεωρίες τους μεταγενέστεροι μεγάλοι φιλόσοφοι και παιδαγωγοί, όπου κυρίαρχες παιδαγωγικές αρχές όλων, φαίνεται να είναι ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού, η υποστήριξη των αναγκών του κάθε φορά, η ενθάρρυνση της περιέργειας και της ανακάλυψης, μέσω της εξερεύνησης καθώς και η καλλιέργεια της δημιουργικότητας των παιδιών μέσω των διαφόρων μορφών τέχνης.
Η σημασία της ενασχόλησης με τη μουσική παιδιών προσχολικής ηλικίας
Η προσχολική ηλικία θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική περίοδος, όσον αφορά τόσο την ανάπτυξη των παιδιών σε όλους τους τομείς, όσο και την εκπαίδευση για την απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων από το παιδί.
Από τα δυο πρώτα χρόνια ζωής κιόλας, τα παιδιά αρέσκονται στο να παράγουν μουσική με το σώμα τους, να χορεύουν ή να κινούνται τριγύρω, δοκιμάζοντας διαφορετικούς τρόπους κίνησης σύμφωνα με μουσικούς παλμούς και ρυθμικά μοτίβα. Τραγουδούν επίσης, σύντομες επαναλαμβανόμενες φράσεις με αρκετά στοιχεία αυτοσχεδιασμού, είτε αυθόρμητα είτε την ώρα του παιχνιδιού τους.
Σταδιακά, φαίνεται να αυτοσχεδιάζουν πολύ περισσότερο με τα τραγούδια αλλά και να εντάσσουν δικά τους στοιχεία σε τραγούδια που ήδη υπάρχουν. Αυτό και μόνο το στοιχείο, φανερώνει την σπουδαιότητα της μουσικής όσον αφορά την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας των παιδιών. Είναι επομένως αντιληπτό, ότι η μουσική και η κίνηση είναι έμφυτα χαρακτηριστικά και βασικά στοιχεία του ανθρώπινου ψυχισμού.
Οι μουσικοκινητικές δραστηριότητες, συντελούν στην πνευματική ικανότητα και νόηση των παιδιών, εφόσον φαίνεται να υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στη μουσική και στην ανάπτυξη της μαθηματικής σκέψης, όταν μαθηματικές έννοιες αναφέρονται σε διάφορα τραγούδια αρίθμησης που τραγουδούν τα παιδιά.
Η κατανόηση, ακρόαση και εκτέλεση μουσικής, απαιτούν σίγουρα μια πνευματική διεργασία και εφαρμογή νοητικών λειτουργιών, της νοημοσύνης και της ευφυΐας. Επιπλέον, οι μουσικοκινητικές δραστηριότητες προσφέρουν έναν εξαιρετικό τρόπο στα παιδιά να ανταποκριθούν στη μουσική με όλο τους το σώμα, παρέχοντας ευκαιρίες για ανάπτυξη του ελέγχου των μυών του σώματος τους. Ταυτόχρονα, δίνονται ευκαιρίες για έλεγχο και συντονισμό των μικρών κινήσεων, μέσω άλλων ποικίλων μουσικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα το παίξιμο μουσικών οργάνων.
Οι μουσικοκινητικές δραστηριότητες συντελούν επιπρόσθετα, στη δημιουργία δεσμών επικοινωνίας καθώς και στη σύσταση και διατήρηση κοινωνικών ομάδων (Δογάνη, 2012). Μέσω της συλλογικής συμμετοχής, της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης που απαιτούν πολλές μουσικές δραστηριότητες, αναπτύσσεται και ενισχύεται η κοινωνικότητα των παιδιών.
Μέσω της μουσικής τα παιδιά αποδεσμεύουν την έντασή τους και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με αποδεκτούς τρόπους, δημιουργώντας έτσι, τις κατάλληλες συνθήκες για συναισθηματική ανάπτυξη. Η μουσική μπορεί ακόμη, να δημιουργήσει έναν φανταστικό κόσμο ο οποίος ενεργοποιεί την δημιουργικότητα του παιδιού.
Ένα κουτί μπορεί να γίνει τύμπανο, μια βέργα μπορεί να μετατραπεί σε κόρνα ή μια σκούπα μπορεί να γίνει ένα χορευτικό ταίρι. Το τραγούδι επίσης, το οποίο φαίνεται να είναι η πιο ξδημοφιλής δραστηριότητα μεταξύ ενήλικα και παιδιού έχει σημαντικά οφέλη στην ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από το τραγούδι, τα παιδιά αναπτύσσουν τις γλωσσικές και μουσικές τους ικανότητες, αυτοσχεδιάζουν και παίζουν με τους ήχους, εξασκούν την μουσική τους φαντασία και μαθαίνουν σημαντικές έννοιες για την κουλτούρα τους.
Επιπλέον με το τραγούδι, μπορεί να υπάρξουν και συγκεκριμένα οφέλη στην υγεία του παιδιού, τα οποία σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, την αναπνοή, την υιοθέτηση μιας καλής στάσης σώματος, την βελτίωση της διάθεσης και επομένως τη μείωση του στρες. Η ενασχόληση με το τραγούδι λοιπόν, τη μουσική και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτή, αποδεικνύεται ότι μπορεί να ωφελήσουν και να ενισχύσουν όλους τους τομείς ανάπτυξης των παιδιών, την μάθηση, την σωματική τους υγεία και ευεξία.
Βιβλιογραφία
Edwards, L., Bayless, K. & Ramsey, M. (2010). Μουσική και Κίνηση. ΜΤΦ. Ζαχοπούλου, Ε., Κωνσταντινίδου Ε. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις University Studio Press.
Δογάνη, Κ. (2012). Μουσική στην προσχολική αγωγή. Αλληλεπίδραση παιδιού-παιδαγωγού. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
Hallam, S. (2010). The power of music: Its impact on the intellectual, social and personal development of children and young people. International Journal of Music Education, 28(3), 269-289.
Ράπτης, Θ. (2015). Μουσική Παιδαγωγική Μια Συστηματική Προσέγγιση. Αθήνα: Εκδόσεις Π. Νικολαϊδου.
Σταυρίδη, Μ. (1985). Η Μουσική στην Εκπαίδευση. Σύγχρονες Τάσεις και Αντιλήψεις. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
