Γιατί είναι σημαντικές οι νέες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας;
Όλο και πιο συχνά, τελευταία, γίνεται λόγος για το αποτύπωμα που αφήνει η εμπειρία του τοκετού τόσο στις νέες μητέρες όσο και στα παιδιά. Η σημασία της εμπειρίας του τοκετού, έχει πρωτεύοντα ρόλο για την μετέπειτα καλή υγεία της δυάδας μητέρας-παιδιού, αλλά και για ολόκληρη την οικογένεια.
Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που βιώνουν τον τοκετό του παιδιού τους αρνητικά ή/και τραυματικά. Ταυτόχρονα, η μαιευτική βία που υφίστανται κάποιες γυναίκες από επαγγελματίες υγείας, κατά την περιγεννητική περίοδο, αυξάνει την ανάγκη για θέσπιση νέων οδηγιών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε, τον Μάρτιο του 2018, νέες συστάσεις σχετικά με τη φροντίδα τοκετού, με σκοπό τη θετική εμπειρία. Η θετική εμπειρία συνίσταται στο αποτέλεσμα γερή μαμά-γερό μωρό, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Δυστυχώς, σε παγκόσμιο επίπεδο, και στη χώρα μας, εφαρμόζονται ορισμένες φορές πρακτικές προς την αντίθετη κατεύθυνση. Πρακτικές που υποσκάπτουν τη θετική εμπειρία τοκετού. Πρακτικές που επηρεάζουν ενίοτε τη σωματική ή/και ψυχική υγεία μητέρων και παιδιών.
Ποια είναι τα βασικά βήματα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για μια θετική εμπειρία τοκετού;
Σύμφωνα με δήλωση της Δρ Nothemba Simelela, Διευθύντριας του ΠΟΥ για την οικογένεια, τις γυναίκες, τα παιδιά και τους εφήβους μια “καλή γέννα” δεν είναι μόνο η απόκτηση ενός υγιούς παιδιού. Και συνεχίζει ” μια φυσιολογική ανεπίπλεκτη εγκυμοσύνη, θα έπρεπε να καταλήγει στη γέννα ενός υγιούς παιδιού. Δυστυχώς, αυτή η φυσιολογική διαδικασία, πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως υψηλού κινδύνου, λόγω του φόβου για ανεπιθύμητα αποτελέσματα κατά τον τοκετό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να εστιάζουμε, διεθνώς, μόνο στα καλά κλινικά αποτελέσματα, τα οποία αν και είναι επιθυμητά, ωστόσο κάποιες φορές μπορεί να καταπατούν τις προσωπικές επιθυμίες της μητέρας και να την οδηγούν στο να υπόκειται αναίτιες παρεμβάσεις.”
Η Δρ Nothemba Simelela, αναφέρεται επίσης στη μαιευτική βία, λέγοντας “οι γυναίκες, καταγγέλουν υψηλά επίπεδα ασέβειας και κακομεταχείρισης κατά τους τοκετούς που γίνονται εντός κλινικών δομών, καταγγελίες που υπάρχουν σε όλες τις χώρες και σε όλες τις κουλτούρες. Γεγονότα σαν κι αυτά, μπορούν να επισκιάσουν μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στη ζωή της γυναίκας – την ημέρα κατά την οποία υποδέχεται το παιδί της στον κόσμο.”
Για τους λόγους αυτούς, ο ΠΟΥ αναφέρει ότι όλες οι γυναίκες έχουν δικαίωμα σε μια θετική εμπειρία τοκετού, η οποία περιλαμβάνει:
- Σεβασμό και αξιοπρέπεια. Συγκεκριμένα, πρέπει να διαφυλάσσεται η αξιοπρέπεια, η ιδιωτικότητα και η εχεμύθεια και να διαβεβαιώνεται η απουσία κακομεταχείρισης, αλλά και η πληροφορημένη συγκατάθεση, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
- Συνοδεία της επιλογής της μητέρας. Η κάθε μητέρα έχει δικαίωμα να επιλέγει ποιος θα τη συνοδεύσει στον τοκετό της.
- Ξεκάθαρη και κατανοητή επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας.
- Πρόσβαση σε μεθόδους ανακούφισης του πόνου (φυσικές ή φαρμακευτικές)
- Δυνατότητα να κινείται όποτε το επιθυμεί και να επιλέξει την στάση τοκετού που την βολεύει.
Ποιες είναι οι οδηγίες για τους επαγγελματίες προκειμένου να επιτευχθούν τα παραπάνω βήματα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ;
- Πρόσβαση σε καλά οργανωμένες μονάδες που ακολουθούν το μαιοκεντρικό μοντέλο τοκετού.
- Εισαγωγή στο μαιευτήριο σε ενεργό τοκετό (άνω των 5 εκ. διαστολή)
- Η αξιολόγηση της προόδου του τοκετού με την μέθοδο 1 εκατοστό ανά ώρα, ΔΕΝ προτείνεται.
- Φαρμακευτική ενίσχυση του τοκετού (ορός με ωκυτοκίνη/υπόθετα προσταγλαδίνης) ή διενέργεια καισαρικής τομής, λόγω μη εξέλιξης τοκετού, πριν τη φάση του ενεργού τοκετού (άνω των 5 εκ. διαστολή) ΔΕΝ προτείνεται (δεδομένου ότι μητέρα και έμβρυο είναι καλά)
- Η συνεχής καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση ΔΕΝ προτείνεται. Αντίθετα προτείνεται η εκτίμηση με Doppler, κατά την εισαγωγή στο μαιευτήριο.
- Το ξύρισμα της περιοχής του εφήβαιου ΔΕΝ προτείνεται.
- Ο υποκλυσμός ΔΕΝ προτείνεται.
- Σε τοκετούς χαμηλού κινδύνου, προτείνεται μια κολπική εξέταση για την εκτίμηση της διαστολής ανά 4 ώρες και εφόσον η μητέρα βρίσκεται σε ενεργό τοκετό.
- Ως προς τις επιλογές για την ανακούφιση από τον πόνο, η γυναίκα πρέπει να έχει πρόσβαση σε επισκληρίδιο αναλγησία, αλλά και σε εναλλακτικές μεθόδους ανακούφισης όπως οι ασκήσεις χαλάρωσης, οι αναπνοές, το μασάζ, η μουσική, οι ζεστές κομπρέσες κ.α., σύμφωνα με την προτίμηση της γυναίκας.
- Σε τοκετούς χαμηλού κινδύνου προτείνεται η ενυδάτωση και σίτιση, σύμφωνα με την προτίμηση της γυναίκας.
- Να ενθαρρύνεται η κινητικότητα της γυναίκας
- Να ενθαρρύνεται η επιλογή στάσεων που την ανακουφίζουν.
- Η διενέργεια αμνιοτομής (τεχνητό σπάσιμο νερών) για την πρόληψη της καθυστέρησης του τοκετού ΔΕΝ προτείνεται.
- Η διάρκεια του σταδίου των εξωθήσεων είναι 3 ώρες για πρωτοτόκες γυναίκες και 2 ώρες για γυναίκες που έχουν ήδη φυσιολογικό τοκετό στο ιστορικό τους.
- Η γυναίκα πρέπει να ενθαρρύνεται να ακολουθεί την δική της ανάγκη να σπρώξει όποτε νιώθει ότι το επιθυμεί.
- Η περινεοτομή ρουτίνας ΔΕΝ προτείνεται.
- Η άσκηση πίεσης στην περιοχή της κοιλιάς από επαγγελματία υγείας (μεθοδος Κριστέλλερ) ΔΕΝ προτείνεται.
- Προτείνεται η καθυστερημένη απολίνωση του ομφάλιου λώρου (μετά το 1ο λεπτό)
- Τα υγιή νεογνά πρέπει να τοποθετούνται δέρμα με δέρμα με τη μητέρα τους για την πρώτη ώρα μετά τον τοκετό κ.α.
