Η εμπειρία της εγκυμοσύνης και του τοκετού περιγράφεται ως μια χαρούμενη και ευτυχισμένη περίοδος. Απ` την άλλη, η ηλικία της εγκύου είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει τις πιθανότητες να αναπτύξει κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες όπως κατάθλιψη. Κι αυτό εξαιτίας των ορμονικών και άλλων αλλαγών που γίνονται στο σώμα της γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό.
Σίγουρα έχουμε πολύ μεγαλύτερη γνώση σχετικά με την κατάθλιψη στις μέρες μας απ` ότι παλαιότερα χρόνια. Πρόσφατες έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν υψηλά ποσοστά περιγεννητικής κατάθλιψης σε αναπτυγμένες, χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Αυτό σημαίνει ότι η περιγεννητική κατάθλιψη είναι παγκοσμίως μείζων θέμα δημόσιας υγείας.
Η κατάθλιψη έχει πολλά επίπεδα και αιτίες, από βιολογικές έως ψυχοκοινωνικές (απομόνωση και ανισότητα). Όταν δεν λαμβάνει η γυναίκα την κατάλληλη θεραπεία για την περιγεννητική κατάθλιψη, θα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν αριθμό επιπλοκών στην ανάπτυξη του εμβρύου και νεογνού, χαμηλό βάρος γέννησης, πρόωρη γέννα, και ψυχολογικές διαταραχές στη μετέπειτα ζωή. Ο πρόωρος απογαλακτισμός του θηλασμού, οι λοιμώξεις και ο υποσιτισμός είναι άλλες συνέπειες της περιγεννητικής κατάθλιψης όταν δεν έχει αξιολογηθεί και αντιμετωπιστεί.
Η πανδημία λοιπόν έχει προσθέσει επιπλέον στρες στη ζωή των γυναικών, αυξάνοντας τις πιθανότητες οι γυναίκες να αναπτύξουν συμπτώματα περιγεννητικής κατάθλιψης. Αλλά υπάρχουν τρόποι να υποστηριχθούν τόσο οι γυναίκες όσο και τα μωρά τους, ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν.
Πώς αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης η πανδημία ;
Η κύρια συμβολή στην περιγεννητική κατάθλιψη είναι οι δυσκολίες που πρέπει να διαχειριστεί η γυναίκα σε καθημερινή βάση (σίτιση της οικογένειας, επισφαλείς αποδοχές, ελλιπής υγειονομική περίθαλψη). Η αίσθηση κινδύνου και αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη. Συν το ότι οι τακτικές πρόληψης και ελέγχου του ιού όπως lockdown, καραντίνες, απομόνωση και κοινωνική απόσταση, έχουν δημιουργήσει επιπλέον άγχος.
Επιπλέον οι υπηρεσίες υγείας για την μητέρα μπορεί να αμελούνται καθώς η καταπολέμηση του ιού είναι προτεραιότητα. Με την ίδια λογική, παρατηρούμε ότι αρκετές γυναίκες αποφεύγουν τα νοσοκομεία και τους γιατρούς φοβούμενοι την μόλυνση. Συχνά συμβουλεύουν τις έγκυες να λαμβάνουν φροντίδα μέσω βιντεοκλήσης αντί δια ζώσης.
Αρκετές μητέρες φοβούνται ότι θα μεταδώσουν τον ιό στο παιδί. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν στοιχεία για τη μετάδοση της νόσου από μητέρα σε παιδί. Ωστόσο, οι γυναίκες που διανύουν την περιγεννητική περίοδο εμφανίζουν έντονη ανησυχία τόσο για τον εαυτό τους όσο και για την πιθανότητα μόλυνσης του βρέφους τους. Οι οικονομικές δυσκολίες που συνδέονται με τον κίνδυνο ανεργίας αυξάνουν το άγχος και τα καταθλιπτικά συμπτώματα στη γυναίκα και την οικογένειά της.
Συχνά μας φέρνουν φόβο και συναίσθημα απελπισίας σχετικά με την θεραπεία του ιού και την καθυστέρηση του εμβολίου.
Και τέλος υπάρχουν στοιχεία αύξησης της ενδοοικογενειακής βίας κατά τους περιορισμούς μετακίνησης και αυτό φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης και κατά την περιγεννητική περίοδο.
Τί πρέπει να γίνει ;
Με τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της περιγεννητικής κατάθλιψης, είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθούμε την ψυχοκοινωνική υγεία των περιγεννητικών γυναικών. Και υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να τις υποστηρίξουμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι μαίες και άλλοι επαγγελματίες υγείας πρέπει πρώτα να είναι ενήμεροι για τον αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης των εγκύων εν μέσω πανδημίας. Οι έγκυες πρέπει να είναι ενήμερες σχετικά με την αυτοπαρατήρηση για κατάθλιψη και επαφή με τους ειδικούς. Πρέπει να υπάρχει διαθέσιμη διαδικτυακή υποστήριξη για τις γυναίκες που είναι σε ομάδες υψηλού κινδύνου κατάθλιψης συμπεριλαμβανομένων άμεσες οδούς παραπομπής. Για παράδειγμα, οι μαμάδες που έχουν διαγνωστεί με κατάθλιψη πρέπει να έχει τη δυνατότητα άμεσης επαφής με ομάδα ειδικών.
Επιπλέον, μπορεί να έχουμε μάθει πλέον τα μέτρα τήρησης αποστάσεων αλλά πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον όρο και να κατανοήσουμε ότι μιλάμε για σωματική απόσταση. Η γυναίκα που περνάει μια ευάλωτη περίοδο μπορεί πολύ εύκολα να μεταφράσει αυτό το μέτρο ως περιορισμό των κοινωνικών της σχέσεων και κατά συνέπεια να αποφύγει να αναζητήσει στήριξη.
Είναι σημαντικό να διατηρεί ηλεκτρονικά τις επαφές της και με τους ειδικούς της, προκειμένου να βελτιώσει την ικανότητα διαχείρισης της κατάστασής της. Βοηθητική είναι η διατήρηση ημερολογίου, η παρατήρηση και αναγνώριση των σκέψεων που της προκαλούν συναισθηματική ένταση, η σωματική δραστηριότητα, η μουσική και μέθοδοι χαλάρωσης.
Άκρως απαραίτητο να κρατούμε ενήμερες τις έγκυες και να στηρίζουμε την ψυχική τους υγεία τόσο οι κρατικοί φορείς, οι επαγγελματίες υγείας όσο και τα ΜΜΕ στην πρόληψη της περιγεννητικής κατάθλιψης.
