1. Πόσο συχνή είναι η εμφάνιση της ρήξης της μήτρας στην εγκυμοσύνη;
Από το 1976-2012, 25 δημοσιευμένες έρευνες περιγράφουν τη συχνότητα της ρήξης της μήτρας και αναφέρουν 2.084 περιπτώσεις μεταξύ 2.951.297 εγκύων γυναικών, με συνολικό ποσοστό ρήξης της μήτρας 1 στις 1.146 εγκυμοσύνες (0.07%). Το ποσοστό αυτό αυξάνεται με βάση κάποιους παράγοντες που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
2.Τι σημαίνει ρήξη μήτρας (uterine rupture); Τι σημαίνει διάνοιξη/διάταση της ουλής (scar dehiscence); Πως σχετίζονται αυτές οι δύο καταστάσεις;
Σύμφωνα με τον ορισμό του RCOG, ως ρήξη μήτρας ορίζεται η διάσπαση του μυός της μήτρας, η οποία εκτείνεται και περιλαμβάνει τον ορογόνο, ή η διάσπαση του μυός της μήτρας που επεκτείνεται προς την ουροδόχο κύστη ή το περιτόναιο. Η ρήξη της μήτρας συνοδεύεται πάντα από αιμορραγία. Η διάνοιξη/διάταση της ουλής αναφέρεται σε διάσπαση του μυός της μήτρας, που αφήνει ανέπαφο τον ορογόνο. Η διάνοιξη/διάταση της ουλής, δεν συνεπάγεται τη ρήξη. Ρήξη της μήτρας μπορεί να συμβεί και σε μια μήτρα που δεν εμφανίζει διάνοιξη, ωστόσο, αν διαπιστωθεί πρέπει να παρακολουθείται.
3. Τι είναι ο υπερηχογραφικός έλεγχος του πάχους της ουλής;
Σε περίπτωση που μια γυναίκα έχει μια ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές, είναι πιθανό να της προταθεί από τον επαγγελματία που την παρακολουθεί να γίνει υπερηχογραφική εκτίμηση του πάχους της ουλής. Το πάχος του μυομητρίου που κυμαίνεται μεταξύ 2,1-4,0 mm θεωρείται ότι έχει μειωμένη πιθανότητα για ρήξη της μήτρας, ενώ το πάχος που κυμαίνεται μεταξύ 0,6-2,00 mm θεωρείται ότι έχει αντίστοιχα αυξημένη. Ωστόσο, η συγκεκριμένη έρευνα (Kok et al., 2017) δεν μπόρεσε να προσδιορίσει με ακρίβεια την ιδανική τιμή του πάχους του μυομητρίου, ενώ χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση με τη χρήση σταθμισμένων μετρήσεων.
4. Ποια είναι η πιθανότητα ρήξης της μήτρας σε γυναίκες με μια ή περισσότερες καισαρικές τομές;
H πιθανότητα ρήξης της μήτρας σε γυναίκες με προηγηθείσα καισαρική τομή είναι κατά μέσο όρο 0,7% (περίπου 1 στις 200 γυναίκες). Το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο (0,15-04%) όταν τοκετός έχει αυτόματη έναρξη και μεγαλύτερο όταν υπάρχει πρόκληση (0,54-1,4%) ή ενίσχυση (0,9-1,91%) του τοκετού. Το ποσοστό αυτό φαίνεται να είναι μεγαλύτερο (1,36%), επίσης σε γυναίκες που έχουν 2 ή περισσότερες καισαρικές τομές. Ωστόσο, επειδή τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού είναι περισσότερα, οι γυναίκες με δυο ή περισσότερες καισαρικές τομές, θα πρέπει να λαμβάνουν εξατομικευμένη συμβουλευτική φροντίδα, κατά την οποία θα συνυπολογίζεται η πιθανότητα επιτυχούς ΦυΤΜΑΚ και η πιθανότητα για ρήξη της μήτρας.
5. Ποιοι παράγοντες συνδέονται με την πιθανότητα ρήξης της μήτρας;
- Προηγούμενη ρήξη μήτρας
- Κάθετη τομή ή τομή τύπου ανεστραμμένου Τ ή J
- Προηγούμενο χειρουργείο στη μήτρα (πχ. Ινομυωματεκτομή με διάνοιξη της μητρικής κοιλότητας)
- Διάστημα λιγότερο από 12 μήνες μεταξύ της προηγηθείσας καισαρικής τομής και της προσπάθειας για ΦυΤΜΑΚ.
- Παράταση κύησης (μετά τις 42 εβδομάδες)
- Ηλικία της μητέρας άνω των 40
- Πρόκληση τοκετού (ιδιαίτερα με τη χρήση προσταγλαδινών)
- Μαιευτικοί χειρισμοί όπως η χρήση εμβρυουλκίας ή μεθόδου Κριστέλλερ (μέθοδος κατά την οποία ασκείται πίεση στον πυθμένα της μήτρας από τις παλάμες ή τους αγκώνες του επαγγελματία υγείας)
- Ατύχημα (πχ. Από πτώση ή τρακάρισμα) ή βία (πυροβολισμό κλπ.)
6. Ποια είναι τα κλινικά σημεία που εμφανίζονται σε ρήξη μήτρας;
- Παθολογικό καρδιοτοκογράφημα κατά τη διάρκεια του τοκετού
- Έντονος πόνος στην περιοχή της κοιλιάς, ειδικά όταν εμμένει μεταξύ των ωδινών.
- Πόνος στην περιοχή της ουλής
- Έντονη κολπική αιμόρροια
- Αιματουρία
- Παύση των ωδινών
- Η μητέρα εμφανίζει ταχυκαρδία, υπόταση, λιποθυμία ή σοκ
- Η μητέρα χάνει την επαφή με το περιβάλλον
- Έχει αλλάξει η θέση κατά την οποία ακροαζόταν ο παλμός του εμβρύου
- Απεμπέδωση της κεφαλής του εμβρύου
- Ορισμένες έρευνες αναφέρουν έντονο πόνο στην περιοχή του ώμου.
7. Πως αντιμετωπίζεται η ρήξη μήτρας;
H ρήξη μήτρας αντιμετωπίζεται με επείγουσα καισαρική τομή, κατά την οποία ένα 14-33% θα χρειαστεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας). Η χειρουργική επάρκεια του επαγγελματία υγείας πρέπει να θεωρηθεί μείζoνος σημασίας για την επιτυχή αντιμετώπιση της ρήξης του μυός της μήτρας. Όταν έχει διαγνωστεί ρήξη μήτρας, σε περίπτωση που καθυστερήσει ο χρόνος γέννησης, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος περιγεννητικής θνησιμότητας (1,4 στα 10,000 νεογνά, στα οποία επιχειρήθηκε ΦυΤΜΑΚ έναντι 1 στα 10,000 νεογνά που γεννήθηκαν με επαναληπτική καισαρική τομή) ή εμφάνισης υποξικής ισχαιμικής εγκεφαλοπάθειας (πιθανότητα εμφάνισης σε ΦυΤΜΑΚ 0.8 στα 10.000 νεογνά, εκ των οποίων πάνω από τα μισά οφείλονται σε ρήξη μήτρας ή αποκόλληση πλακούντα)
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
RCOG, 2015, Green top Guidelines n.45 VBAC
Kok N, Wiersma IC, Opmeer BC, de Graaf IM, Mol BW, Pajkrt E. Sonographic measurement of lower uterine segment thickness to predict uterine rupture during a trial of labor in women with previous Cesarean section: a metaanalysis. Ultrasound Obstet Gynecol 2013;42:132–9
