Μητρικός Θηλασμός και μειωμένη νοσηρότητα

Νεογνική και παιδική νοσηρότητα και μητρικός θηλασμός

Η επίπτωση της μειωμένης νοσηρότητας στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης, εκτιμήθηκε από το κόστος κοινών παθήσεων της νεογνικής και παιδικής ηλικίας τεσσάρων χωρών        ( Αμερική  , Ηνωμένο Βασίλειο, Κίνα και Βραζιλίας) με βάση τα δεδομένα της της επίπτωσης του μητρικού θηλασμού σε αυτές(Πίνακας 2). Από τις μεταναλύσεις φάνηκε η σημαντική επίδραση του μητρικού θηλασμού στην οικονομίας της κάθε χώρας(Rollins NC et al 2016).

Για κάθε αύξηση 10% του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού πέραν των έξι μηνών ή συνέχιση του μητρικού θηλασμού για ένα ή και δύο χρόνια , αυτό μεταφράζεται σε  μείωση του κόστους θεραπείας των παιδικών ασθενειών τουλάχιστον :

• 312 εκατ. δολάρια στην Αμερική (Bartick Met al ,2010, UNICEF 2015)

• 7,8 εκατ. δολάρια στο Ηνωμένο Βασίλειο (Bartick M et al  ,2010 )

• 30 εκατ. δολάρια στη Κίνα(The World Bank 2015) και

• 1,8 εκατ. δολάρια στη Βραζιλία

Εναλλακτικά, εάν βελτιώσουμε την παρούσα κατάσταση κατά 90% στην Αμερική , Κίνα και Βραζιλία και κατά 45% στο Ηνωμένο Βασίλειο , αυτό θα σήμαινε μείωση του κόστους τουλάχιστον κατά :

• 2,45 δισεκ. δολάρια στην Αμερική

•  29,5 εκατ. δολάρια στο Ηνωμένο Βασίλειο

•  222,6 εκατ. δολάρια στη Κίνα και

• 6 εκατ. δολάρια στη Βραζιλία

Νοημοσύνη και μητρικός θηλασμός

Από τα ευρήματα μιας  μετανάλυση του 2015 (Horta BL et al 2015) , φαίνεται η συσχέτιση της διάρκειας του μητρικού θηλασμού με την αύξηση του δείκτη νοημοσύνης του ατόμου η οποία αναφέρει ότι  IQ του ενήλικα, ήταν υπεύθυνο για το 72% της επίδρασης του θηλασμού στο εισόδημα. Σε μια άλλη μελέτη των  Hanushek και Wössmann (Hanushek EA et al 2008) γίνεται συσχέτιση του δείκτη νοημοσύνης με τις ωριαίες αποδοχές των χωρών με υψηλό και χαμηλό εισόδημα. (Οι εκτιμήσεις βασίζονται σε δεδομένα για 96 χώρες (από 197 χώρες στη βάση δεδομένων της UNICEF για το 2014).

Επενδύσεις και τάσεις στη στήριξη του θηλασμού

Ιστορικά, ο Οργανισμός Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) υπήρξε βασικός υποστηρικτής των προγραμμάτων θηλασμού. Μια ανάλυση(Lutter CK et al 2011) έδειξε ότι η χρηματοδότησή τους για την προώθηση του θηλασμού αυξήθηκε από 8,3 εκατομμύρια δολάρια το 1989 σε 16,6 εκατομμύρια δολάρια το 1999 και στη συνέχεια μειώθηκε σε 13,3 εκατομμύρια δολάρια το 2003 και 2,3 εκατομμύρια δολάρια το 2005.

 Το 2008, το 79% των συντονιστών του θηλασμού σε 15 χώρες της Λατινικής Αμερικής ανέφερε μείωση της χρηματοδότησης για την προώθηση του θηλασμού μεταξύ 2000 και 2008 σε σύγκριση με τα επίπεδα χρηματοδότησης τη δεκαετία του 1990.

 Το 2013, το Πρόγραμμα Γυναικών, Βρεφών και Παιδιών των ΗΠΑ (WIC), το οποίο καλύπτει πάνω από το ήμισυ του συνόλου των βρεφών των ΗΠΑ, δαπάνησε 210 εκατομμύρια δολάρια για την προώθηση του θηλασμού και ένα πρόσθετο ποσό 110,4 εκατομμυρίων δολαρίων για ένα ενισχυμένο πακέτο τροφίμων θηλάζουσες γυναίκες, η οποία ερχόταν σε έντονη αντίθεση με τις δαπάνες του 2010 ύψους 926,6 εκατομμυρίων δολαρίων για τη βρεφική διατροφή.(US Department of Agriculture Food and Nutrition Service 2015)

Στην Ελλάδα το 2007 το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ), (Διεύθυνση Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Παιδιατρικής) σε συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), (Τομέας Υγείας του Παιδιού), διενήργησε την πρώτη «Εθνική Μελέτη για την εκτίμηση της συχνότητας και των κύριων προσδιοριστικών παραγόντων του Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης αν και παρατηρήθηκαν υψηλά ποσοστά έναρξης του μητρικού θηλασμού ακολούθησε σημαντική μείωση στα ποσοστά του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού κατά την πρώτη εβδομάδα ζωής, το ποσοστό του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού στον 6 ο μήνα ζωής ήταν σχεδόν μηδενικό, γεγονός το οποίο αποκλίνει ουσιωδώς από του στόχους του ΠΟΥ (Γάκης Ε et al 2009). Τα συμπεράσματα της μελέτης οδήγησαν στην ανάληψη από το ΙΥΠ του προγράμματος «ΑΛΚΥΟΝΗ: Εθνική Πρωτοβουλία Προαγωγής Μητρικού Θηλασμού» (Αλκυόνη 2018).

Το 2017 το ΙΥΠ σε συνεργασία με την ΕΣΔΥ πραγματοποίησε τη δεύτερη Εθνική Μελέτη, χρησιμοποιώντας παρόμοια μεθοδολογία και εργαλεία συλλογής πληροφοριών, με σκοπό την αποτύπωση της διαχρονικής εξέλιξης της συχνότητας και των κύριων προσδιοριστικών παραγόντων του Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα .Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν, ότι  παρά  το πολύ χαμηλό ποσοστό αποκλειστικού μητρικού θηλασμού στον 6ο μήνα, στην Ελλάδα παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση του ποσοστού του αποκλειστικού θηλασμού μέχρι και τον 5ο μήνα ζωής και του μητρικού θηλασμού σε όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Επιπλέον, στη δεκαετία 2007-17 σημειώθηκε βελτίωση των πρακτικών νοσοκομείων/μαιευτηρίων που σχετίζονται με το μητρικό θηλασμό.

Οι θεσμικές ρυθμίσεις των Υπουργείων Υγείας και Εργασίας (Νόμος 4316/14, Άρθρο 3 «Προαγωγή Μητρικού Θηλασμού» , Νόμος 3655/08, Άρθρο 142 «Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας» , Νόμος 3996/11, Άρθρο 36 «Προστασία από απόλυση λόγω μητρότητας» , Κοινή Υπουργική Απόφαση για την καθιέρωση έγγραφης συναίνεσης της μητέρας για τη χορήγηση υποκατάστατου μητρικού γάλακτος στα νεογνά εντός των νοσοκομείων και μαιευτηρίων , Εγκύκλιος «Νέο Βιβλιάριο Υγείας του παιδιού» , Εγκύκλιος «Κατευθυντήριες οδηγίες για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Παιδιών 0 έως 18 ετών»[, Εγκύκλιος «Χρήση καμπυλών ανάπτυξης Νέου Βιβλιαρίου Υγείας του Παιδιού» , Εγκύκλιος «Έγκριση διατροφικών συστάσεων για γενικό πληθυσμό και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες» ) καθώς και το όλο έργο της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού υπήρξαν σημαντικοί παράγοντες που συνέβαλαν στη μεταβολή που διαπιστώνεται στη μελέτη του 2017.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, κατανοούμε ότι χωρίς δέσμευση και ενεργές επενδύσεις από τις κυβερνήσεις και την κοινωνία των πολιτών, η προώθηση, προστασία και στήριξη του θηλασμού θα παραμείνει ανεπαρκής και το αποτέλεσμα θα είναι σημαντικές απώλειες και κόστος που θα αναλάβουν οι επόμενες γενιές

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Μαρία Πανταζή. Μητρικός Θηλασμός και οικονομική κρίση. “ΕΛΕΥΘΩ”, 1: 25-31, 2012
2. Dr Mark McGovern (QUB), Dr Giampiero Marra (University College London), Dr Rosalba Radice (University of London) and Dr Slawa Rokicki (University College Dublin) Breastfeeding Promotion as an Economic Investment  21st March 2018
3. Ηλιοδρομίτη Ζ., Παπαμιχαήλ Δ., Εκίζογλου Χ., Ντέκα Ε., Μαυρίκα Π. Ζωγραφάκη Ε., Κουτεντάκης Κ., Ζιδρόπουλος Σ., Σταύρου Δ., Παναγιωτόπουλος Τ., Αντωνιάδου-Κουμάτου Ι. «Εθνική Μελέτη εκτίμησης της συχνότητας και των προσδιοριστικών παραγόντων του Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα». Αθήνα: Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 2018.
4. Παπαβέντσης επιστροφή στο μητρικό θηλασμό πατακης 2011
5. Βαράκης Ν οικονομοτεχνική μελέτη μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα Αθήνα IBFN, 2012
6. Γάκης Ε , Παπαμιχαήλ Δ, Σαραφίδου Γ, Παναγιωτόπουλος Τα, Αντωνιάδου Κουμάτου Ι (2009) Έκθεση : εθνική μελέτη συχνότητας και προσδιοριστικών παραγόντων μητρικου θηλασμού . Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού
7. Bartick M breastfeeding and the US Economy  . breastfeeding Medicine 2011; 6(5)313-318
8. Bergman A, Heindel JJ, Jobling S, Kidd KA Site of science of endocrine disrupting chemicals 2012 . S1 : United Nations Environment Programme and the WHO 2013
9. Francis S. , Mulford C The milk of human kindness: a global fact sheet on the economic value Crossroads Books, London; 2002
10. Coutsoudis A ,Coovadia HM ,Wilfert CMHIV, infant feeding and more perils for poor people: new WHO guidelines encourage review of formula milk policies.Bull World Health Organ. 2008; 86: 210-214 f breastfeeding.Crossroads Books, London; 2002
11. Correa W Ecomall. Breastfeeding and the environment. http://www.ecomall.com/greenshopping/mbr.htm Date: 2014(accessed Nov 26, 2015).
12. Linnecar A ,Gupta A ,Dadhich J ,Bidla N Formula for disaster: weighing the impact of formula feeding vs breastfeeding on environment. BPNI/IBFAN Asia. http://ibfan.org/docs/FormulaForDisaster.pdf Date: 2014 (accessed Nov 26, 2015)
13. US Department of Health and Human Services Executive summary: the surgeon general’s call to action to support breastfeeding. http://www.surgeongeneral.gov/library/calls/breastfeeding (accessed Nov 24, 2015).
14. UNICEF  Preventing disease and saving resources: the potential contribution of increasing breastfeeding rates in the UK.
15. www.unicef.org.uk/Documents/Baby_Friendly/Research/Preventing_disease_saving_resources.pdf  (accessed Nov 26, 2015).
16. Bartick M ,Reinhold A The burden of suboptimal breastfeeding in the United States: a pediatric cost analysis. Pediatrics. 2010; 125: e1048-e1056
17. The World Bank . World development indicators.
18. http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators
19. Date: Nov 12, 2015(accessed Nov 24, 2015)
20. Renfrew MJ, Pokhrel S, Quigley M. Preventing disease and saving resources: the potential contribution of increasing breastfeeding rates in the UK. UNICEF UK; London: 2012.
21. Horta BL ,de Mola CL ,Victora CG Breastfeeding and intelligence: systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr Suppl. 2015; 104: 14-19
22. Hanushek EA ,Woessmann L The role of cognitive skills in economic development. J Econ Lit. 2008; 46: 607-668
23. Rollins NC, Bhandari N, Hajeebhoy N, Horton S, Lutter CK, Martines JC, Piwoz EG, Richter LM, Victora CG; Lancet Breastfeeding Series Group.Why , and what it will take to improve breastfeeding practices?Lancet. 2016 Jan 30;387(10017):491-504. doi: 10.1016/S0140-6736(15)01044-2.
24. Αλκυόνη: Μητρικός Θηλασμός [Internet]. Ανάκληση: 10/03/2018. Διαθέσιμο σε: http://www.epilegothilasmo.gr
25. Νόμος 4316/2014 (ΦΕΚ 270/Α/24-12-2014) Άρθρο 3 «Ίδρυση παρατηρητηρίου άνοιας, βελτίωση περιγεννητικής φροντίδας, ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας και άλλες διατάξεις»
26. Νόμος 3655/2008 (ΦΕΚ58Α/3-4-008) Άρθρο 142 «Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας»
27. Νόμος 3996/2011 (ΦΕΚ Α’170/5-8-2011) Άρθρο 36 «Προστασία από απόλυση λόγω μητρότητας»
28. Κοινή Υπουργική Απόφαση Γ1α/ΓΠοικ45569/15-6-2017 για την καθιέρωση έγγραφης συναίνεσης της μητέρας για τη χορήγηση υποκατάστατου μητρικού στα νεογνά εντός των νοσοκομείων και μαιευτηρίων (ΑΔΑ 70ΨΒ465ΦΥΟ-ΙΟ3).
29.  Εγκύκλιος υπ’ αριθ. Γ3δ/Δ.Φ.8.5./ΓΠοικ11771/15-2-2017 «Νέο Βιβλιάριο Υγείας του παιδιού» (ΑΔΑ Ψ43465ΦΥΟ-ΔΔΟ).
30. Εγκύκλιος υπ’ αριθ. Δ1β/ΓΠ9031/31-1-2018 «Χρήση καμπυλών ανάπτυξης Νέου Βιβλιαρίου Υγείας του Παιδιού» (ΑΔΑ7ΝΗΦ465ΘΥΟ-8ΨΣ).
31. Εγκύκλιος υπ’ αριθ. Γιγ/ΓΦ12Β,30/ΓΠοικ12521/12-2-2018 «Κατευθυντήριες οδηγίες για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Παιδιών 0 έως 18 ετών» (ΑΔΑ 73ΞΝ465ΦΥΟ-ΔΤΟ).
32. Εγκύκλιος υπ’ αριθ. Γ1α/ΓΠοικ76309/11-10-17 «’Εγκριση διατροφικών συστάσεων για γενικό πληθυσμό και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες» (ΑΔΑ Ψ68Α465ΦΥΟ-Γ7Φ).
33. Lutter CK ,Chaparro CM ,Grummer-Strawn L ,Victora CG Backsliding on a key health investment in Latin America and the Caribbean: the case of breastfeeding promotion. Am J Public Health. 2011; 101: 2130-2136
34. US Department of Agriculture Food and Nutrition Service, Office of Policy Support. WIC Food Cost Report. http://www.fns.usda.gov/wic-food-package-cost-report-fiscal-year-2010 Date: Aug 13, 2013 (accessed Nov 26, 2015)